Gün yapmak neden caiz değil? Fatih Kalender açıkladı

Altın Günü Sistemi Nedir ve Dinimize Göre Caiz midir?

Karz-ı Hasen: Borç Verme ve Yardımlaşma

Dinimizde borç verip borç almayı “karz-ı hasen” yani güzel bir borç verme olarak nitelendirilir ve bu, yardımlaşmanın önemli bir unsuru olarak kabul edilir. Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) bir hadis-i şerifte, borç vermenin sadakadan daha faziletli olduğunu belirterek, “Verilen bir sadakaya on kat, verilen bir borca ise on sekiz kat sevap vardır” buyurmuştur (İbn Mace; Kitabu’s-Sadaka, Babu’l-Karz no:2431). Bu nedenle, borç verme işlemi, maddi bir karşılık gözetilmeden yapılmalı ve sadece Allah rızası için olmalıdır.

Altın Günü Sistemine İki Farklı Bakış Açısı

Altın günü, özellikle kadınlar arasında yaygın bir uygulama olup, belirli bir grup içinde düzenli olarak toplanan altın veya paraların bir kişiye verilmesi esasına dayanır. Ancak bu sistemin dinimizde caiz olup olmadığı konusunda iki farklı görüş bulunmaktadır:

1. Karz-ı Hasen Kapsamında Caiz Olan Uygulama

Eğer altın gününe katılan kişiler, her hafta ödeme yapmak zorunda olmadan, istedikleri zaman ödeme yapabiliyor ve alacaklı olan kişi alacağını haftası gelmeden talep edebiliyorsa, bu sistem “karz-ı hasen” ve yardımlaşma kapsamına girer. Bu tür bir uygulama, dinimizde caizdir ve herhangi bir dini sakınca taşımamaktadır.

2. Düzenli Ödeme Zorunluluğu ve Faiz Riski

Ancak altın gününe katılan kişiler, her hafta düzenli olarak ödeme yapmak zorunda bırakılıyorsa ve bu ödeme sistematik bir şekilde devam ediyorsa, bu durum “karz-ı hasen” ruhuna aykırı olur. Çünkü borç veren kişi, bir sonraki haftada veya ayda diğer katılımcılardan borç alma şartıyla bu borcu veriyorsa, bu işlem, dinimize göre faizli bir muamele olarak kabul edilir. Hadis-i şerifte belirtildiği gibi, “Menfaat sağlayan her borç verme işlemi faiz işlemlerinden bir işlemdir” (El-Beyhakî; Sünenu’l-Kubrâ, Kitabu’l-Buyu’ Bab:99 no:11252).

“Menfaat sağlayan her borç verme işlemi, faiz işlemlerinden bir işlemdir.” – Hadis-i Şerif

Altın Günü Sistemi Faiz Sayılır mı?

Karşılıklı Hibe ve İvazlı Verme Kavramları

Altın günü sistemine fetva veren bazı alimler, bu sistemi “ivazlı/karşılıklı hibe” olarak değerlendirmektedir. Ancak, ivaz/karşılık şartıyla verilen hibenin, aslında bir satış akdi olduğunu ve bu tür işlemlerin akit şartlarına tabi olduğunu unutmamak gerekir. Dolayısıyla, cinsin cinsi mukabilinde yapılan vadeli satışlar, dinimizde fasit (geçersiz) ve faizli bir işlem olarak kabul edilir.

Şafii Mezhebine Göre Görüş

Şafii mezhebine mensup bir alim olan El-Buceyremî’nin, bu tür bir düzenlemeye caiz demesi, sadece yukarıda belirtilen ilk duruma, yani gönüllü ve zorunlu olmayan bir katılımda gerçekleşen altın günü uygulamasına yönelik olduğu anlaşılmaktadır.